تحلیل متن و فرامتن فتوای مقام معظم رهبری در تحریم سلاح کشتار جمعی

فقه پویای اسلامی با نظرداشت نظام معرفتی برخاسته از دین قادر است برای زندگی معاصر احکام عقلانی صادر کند و میان «اصالت و معاصرت» وفاق افکند. از این رو، فقها می‌توانند نخست مسائل و موضوعات اجتماعی را تفسیر و تحلیل و سپس با استفاده از منابع فقهی پاسخی درخوری تهیه کنند. در این مسیر از عقل و نقل بهرة معتدلانه و نه افراطی و نه تفریطی برده می‌شود؛ چراکه تفسیر متحجرانه از دین و تبیین راکد و سنگ‌واره (و نه پویا و پایا) یکی از آثار ناگوار و تلخ نگاه تفریطی به عقل است. از میان موضوع‌های نوپدید، انسان امروز با مفهوم و موضوع «سلاح‌های کشتار جمعی» مواجه بوده است که در این زمینه بحث از چیستی و چرایی نظریة فقهی ـ حقوقی رهبر انقلاب در تحریم «تولید، تکثیر، انباشت، و استفاده» از سلاح‌های کشتار جمعی به منظور مصونیت بخشیدن ابنای بشر از بلای بزرگ این پدیدة دهشتناک است؛ چه آن‌که پس از استناد باراک اوباما به این فتوا و تصویب ایدة «جهان علیه خشونت و افراط‌گرایی» دکتر روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل ضرورتی دوچندان یافته است. جستار حاضر تلاشی است برای مفهوم‌سازی مطالعات جهان‌شناختی و انسان‌شناختی اسلامی که به چهار سؤال بنیادین دربارة زمینه‌ها و ضرورت‌های عینی ارائة چنین موضوعی، نکات مهم حقوقی بین‌المللی، تعهدات ملی، منطقه‌ای و جهانی این فتوا و فرصت‌های فراروی فعالان ضدخشونت و ضدسلاح‌های کشتار جمعی در سراسر جهان پرداخته است و این‌که چگونه می‌توان از این فرصت برای برقراری امنیت و همبستگی در گسترة جهانی بهره گرفت؟